İnsanları hayvanlar aleminin diğer üyelerinden ayıran şeylerden biri, güzellik ritüellerinden seks alışkanlıklarına kadar her konuda gelenek ve görenekler geliştirme eğilimimizdir. Aslında insanlar bunu yapmayı o kadar çok seviyor ki, medeniyetin doğuşundan bu yana dünya binlerce farklı kültürle zenginleşti. Hiç şüphesiz, hemen her kültürün önemli bir yönü de görgü kurallarıdır.
Hangi ülkede gelinin üzerine tükürülüyor, hangisinde gebe kalma günü var? Mezarlıkta gezinerek rahatlayanlar hangi ülkede? Yemekte höpürdetmekten keyif alanlar nerede yaşıyor? Merak ediyorsanız okuyun:
Nikaragua’da dudaklarla işaret etmek
El hareketleri genellikle kültürler arasında geleneksel farklılıklara maruz kalırken, çok az kişi bu olgunun ağız hareketlerini de kapsadığını iddia edebilir. Nikaragua’da, dünyanın çoğunluğunda olduğu gibi başparmak ya da işaret parmağı yerine dudaklarla işaret etmek yaygındır. Bir kişinin dudaklarıyla tam olarak nasıl işaret ettiğini merak ediyor musunuz? Her şey büzüşerek başlar. Bir Nikargualı ördek yüzünü takındıktan sonra, işaret etmek istedikleri şeyi belirtmek için dudaklarını öne veya yana doğru yönlendirebilirler. Dudak işaretleri genellikle konuşmalarda yakınlarda olan bir şeyi belirtmek için kullanılır.
Fransa’da Öpüşme ritüellri
Hemen hemen her kültürün selamlaşma için özel ritüelleri vardır. Latin Amerika
Yunanistan’daki gelinin üzerine tükürülür
Bu uygulama 2002 yapımı My Big Fat Greek Wedding filmi sayesinde popülerleşmiştir. Yunan kültüründe tükürmek, şeytanı uzaklaştırmaya yardımcı olduğu düşünülen bir tür iyi şans tılsımıdır. Günümüzde bu gelenek genellikle konukların yeni evli geline tükürmesini içermiyor. Bunun yerine, konukların çoğunlukla zorla “ftou ftou ftou” dedikleri daha sembolik bir eyleme dönüşmüştür. Yunanlılar bunu bebeğin güzelliğini ve sağlığını takdir etmek için vaftiz törenleri de dahil olmak üzere diğer özel günlerde de yaparlar. Hatta tükürme, sıradan sohbetler sırasında kötülükleri uzaklaştırmak için batıl inançlara dayalı bir önlem olarak da yapılabilir.
12 Eylül Rusya’da Gebe Kalma Günüdür
Kültürler tipik olarak seks, evlilik ve üremeye benzersiz şekillerde yaklaşır. Ancak kurumsallaşmış kabul açısından Rusya bu konuda başı çekebilir. Zira ülkede azalan doğum oranları, kadınların erkeklere oranının eşitsizliği ve Rus erkeklerinin endişe verici derecede kısa yaşam süreleri toplum için ciddi kaygılar oluşturuyor. Bu nedenle hükümet, hamilelikle sonuçlanacağı umuduyla çiftlere seks yapmaları için işten izin vermek amacıyla resmi tatil ilan etti. Bebekleri tam dokuz ay sonra doğan ebeveynler, Rus soyunun devam etmesine yardımcı oldukları için ödül bile kazanabilirler.
ABD’de Groundhog Günü
Birçok ülke, farklı tarihlerini anmak için oldukça tuhaf bayramlara sahiptir. Amerika Birleşik Devletleri oldukça yeni bir ulus olsa da, Groundhog Day olarak bilinen garip bir tatil geliştirecek kadar uzun süredir var. 1887’den bu yana, 2 Şubat’ta ulus, köstebek Punxsutawney Phil’in gölgesini görüp görmediğini görmek için sabırla bekler. Eğer görürse, altı hafta daha kış yaşanacak demektir. Belki de daha da tuhaf olanı, Punxsutawney Dağsıçanı Kulübü’nün, geleneğe göre her yıl neşeli Dağsıçanı Günü töreninde siyah takım elbiseler ve silindir şapkalar giyerek dağsıçanına bakan kendini adamış adamlardan oluşan İç Çemberi’dir.
ABD’de Bahşiş karmaşası
Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili bir başka tuhaf gelenek de karmaşık bahşiş kültürüdür. Hiç bahşiş vermeyen ya da sadece yemek özellikle iyi olduğunda küçük miktarlarda bahşiş veren diğer birçok ülkenin aksine, ABD’deki çoğu restoranda bahşiş vermek oldukça zorunludur. Aslında müşterilerin hesabın yüzde 10-20’si arasında bahşiş bırakması beklenir. Garsonların yasal ücretleri düşük olduğu için garsonlar geçimlerini bu bahşişlerle sağlamaktadır. Ayrıca, barmenlere, teslimatçılara ve diğer hizmet personeline bahşiş vermek için kurallar vardır. Bazıları bu uygulamayı mantıksız olmakla eleştirse de, ABD’deki bahşiş kültürünün garson ve servis elemanlarını daha iyi hizmet vermeye teşvik ettiğine şüphe yoktur.
Danimarka’da mezarlıklarda takılmak
Mezarlıklar pek çok ülkede ürkütücü efsanelerin mekânı olsa da, her zaman laik olan Danimarka’da durum pek de böyle değil. Pek çok insan parklarda takılmayı tercih edebilir, ancak Danimarkalılar mezarlıklarını sosyalleşme alanlarına dönüştürmeyi uygun buluyorlar, bu da oldukça pragmatik bir alan kullanımı. Bu mezarlıklar bakımlı ve havalar nihayet ısınmaya başladığında yerli halkla dolup taşıyor. Ülkenin başkenti Kopenhag’daki Assistens Kirkegård buna mükemmel bir örnektir. Ayrıca, Hans Christian Andersen de dahil olmak üzere birçok ünlü Danimarkalı burada gömülü olduğu için harika bir arkadaş ortamında takılacaksınız.
Malezya’da başparmakla işaret etme
Bazı ülkeler işaret parmağıyla işaret etme eylemini yıpratıcı ve kaba bulmaktadır. Çoğu kültürün üyeleri, hem gerçek hem de mecazi anlamda parmakla işaret etmenin dünyadaki en hoş şey olmadığı konusunda muhtemelen hemfikir olsa da, Malezya ve Endonezya gibi ülkelerde bu hareket inanılmaz derecede saldırgan olarak görülebilir. Bunun yerine, daha kibar bir seçenek olarak görüldüğü için başparmakla bir şeyleri işaret etmek gelenekseldir. Afrika’daki pek çok ülkede işaret etmek sadece cansız nesneler için geçerlidir, insanlar için değil.
Japonya’da Höpürdetme
Dünyadaki çoğu toplumun sofra adabıyla ilgili kuralları vardır. Batı kültürlerinde gürültülü bir şekilde yemek yemek kaba bir davranış olarak kabul edilir. Ancak Japonya’da yemek yerken höpürdeterek ses çıkarmanın tamamen farklı bir anlamı vardır. Bunun, batı ülkelerinde eriştelerin ağza götürülmeden önce bir kaşık üzerinde döndürülerek düzgün bir şekilde tüketilmesiyle bir ilgisi olabilir. Japonlar ise noodle’larını önce bükmeden höpürdeterek yiyor, bu da doğal olarak ilkinden daha gürültülü bir eylem. Japonya’da erişte yerken höpürdeterek ses çıkarmak, erişteden gerçekten keyif aldığınızı göstermenin bir yoludur. Hatta bazı bilim insanları höpürdeterek yemenin damağa hava girmesini sağladığını ve aslında eriştenin lezzetini artırdığını savunuyor.
Nijerya’da selamlama olarak diz çökmek veya secdeye yatmak
Çoğunlukla Nijerya’da yaşayan bir etnik grup olan Yoruba halkının üyeleri için selamlaşma ritüelleri oldukça ciddiye alınır. Bu durum özellikle büyükleri selamlama konusunda geçerlidir. Bir yetişkin yaklaştığında, Yoruba gençlerinin selamlamak için dizlerinin üzerine çökmeleri beklenir. Daha spesifik olarak, kadınlar selam verirken diz çöker ve erkekler tipik olarak secdeye yatar. Bu jestler, topluluğun büyüklerine duyulan saygı ve hürmetin bir göstergesidir. Bu gelenek Yoruba halkını Nijerya’daki Bini ve Kalabari gibi diğer etnik gruplardan ayıran bir özelliktir.
Sol eli bir şeyler için kullanmak
Bazı ülkelerde sol elin yemek yemek veya diğer faaliyetler için kullanılması oldukça kaba ve aşağılayıcı olarak kabul edilir. Çoğu zaman, bu ülkelerdeki kültürler sol eli tuvaleti kullandıktan sonra kendilerini temizlemek için kullanırlar ve bu nedenle kirli olarak kabul edilir. Bu kural Orta Doğu, Sri Lanka, Hindistan ve Afrika’nın bazı bölgeleri de dahil olmak üzere dünyanın birçok yerinde geçerlidir. Güvende olmak için, dünyanın bu bölgelerinden herhangi birinde vakit geçirirken selamlaşmak, malları tutmak, para alışverişi yapmak ve elbette yemek yemek için her zaman sağ elinizi kullanın.
